بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوژی در رمان «بیروت 75» بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی

Authors

  • زهره بهروزی دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه خلیج فارس.بوشهر. ایران
Abstract:

قدرت و ایدئولوژی دو مفهوم کلیدی در رویکرد گفتمان انتقادی هستند که با هدف حفظ یا تغییر روابط اجتماعی به کلام معنا می‌بخشند. ایدئولوژی به مثابۀ مجموعه‌ای از باورها است که نقش تعیین کننده‌ای در مناسبات قدرت دارد و از منظر گفتمان انتقادی، ابزار برقراری روابط نابرابر قدرت در جامعه است و به آن مشروعیت می‌بخشد. سودمندی بررسی مناسبات قدرت و ایدئولوزی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی در این است که تحلیل‌گر تلاش می‌کند تا سازوکار نابرابری اجتماعی نهفته در لایه‌های زیرین گفتمان را کشف کند. رمان «بیروت 75» نوشتۀ غادة السمان نمونۀ یک رمان با لایه‌های فراوانی است که نویسنده فاصلۀ طبقاتی، توزیع ناعادلانۀ قدرت و ایدئولوژی اقتدارطلب را به انتقاد می‌گیرد. هدف از این پژوهش، بررسی عدم توازن قدرت در بافت‌های موقعیتی و واکاوی ایدئولوژی نهفته در گفتمان‌ است. نتایج نشان می دهد که برخی از ویژگی‌های زبانی مانند واژگان، قید‌های حالت، زمان، و تشبیه نقش مؤثری در برجسته‌سازی نابرابری توزیع قدرت و تثبیت تقابل طرفین گفتمان دارد. گفتمان دو بافت موقعیتی دارد که از لحاظ سطح طبقه اجتماعی، فرهنگی، و نوع جهان‌بینی متفاوت هستند، گفتمان با تکیه بر ایدئولوژی اقتدار‌طلب روابط اجتماعی را با هدف رسیدن به منفعت شخصی و با شعار خدمت در مقابل خدمت پایه‌گذاری می‌کند؛ از سوی دیگر ایدئولوژی و ارزش‌های آزادی‌خواهانه سنت‌های پوچ و جامعۀ زن‌ستیز را نمایش می‌دهد و بیانگر تلاشی نافرجام برای آزادی است که در چارچوب ثروت، شهرت، و قدرت تعریف می‌شود. این تقابل، نابرابری قدرت، و تبعیض جنسیتی، از بیروت سرزمینی خشن می‌سازد که در کلام شخصیت‌ها انعکاس می‌یابد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل ساختاری شخصیت‌های رمان "بیروت 75 " غادة السمان بر اساس نظریه کنشی گریماس

چکیده نقد ساختاری به معنای امروزی آن، در حدود دهه ۱۹۶۰، به منظور به کار بستن روش‌ها و دریافت‌هایسوسور در عرصه ادبیات شکوفا شد که این شیوه جدید در بررسی، علم ادبی جدید­ی را به نام روایت­­­­­شناسی پدید آورد. در روایت­شناسی، شخصیت جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می­آید که ساده­ترین نقش آن نقش کنشگریست. گریماس بر اساس همین کنش­های شخصیت­های داستانی، مدلی را در بررسی شخصیت طراحی کرده است که از...

full text

بررسی و تحلیل انتقادی گفتمان رمان «سگ و زمستان بلند»

رمان سیاسی یکی از اقسام ادبیات داستانی فارسی با مولفه هایی خاص است که از سایر جریان های داستان نویسی معاصر متمایز است. این نوع از داستان ها به نسبت سایر اقسام (اجتماعی، دینی، فیمینیستی و...)، به دلیل ویژگی و ماهیت منحصر به فرد و پیوندهای نزدیک با جامعه و وقایع اجتماعی و سیاسی، از میان مجموعه روش های تحلیل رمان؛ با روش تحلیل انتقادی گفتمان سنخیت بیشتری دارد. این نوع خاص از تحلیل رمان؛ یکی از روش...

full text

ایدئولوژی در ترجمه ی متون خبری: رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان

پژوهش حاضر ضمن بازخوانی انتقادیِ «الگوی ارزیابی کیفیت ترجمه» (هاوْس 1997، 2009) سعی بر آن داشته است تا با بهره گیری از دستاوردهای رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان و بطور مشخص، آراء نظری و روش شناختیِ وَن دایک (1995، a1998، b1998، c1998، 2008)، فِرکلاف (1992، b1995) و وَن لیووِن (2008)، الگوی یادشده را بگونه ای تعدیل نماید که بتوان آن را برای تحلیل ایدئولوژی در ترجمه به کار بست. در الگوی پیشنهادی «تحلیل انت...

15 صفحه اول

ایران‌هراسی در گفتگوهای خبری سی ان ان مطالعه‌ای بر مبنای رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی ون دایک

انقلاب اسلامی ایران با بهره از جوهره انقلابی مکتب تشیع، مدلی از ساختار حکومتی اسلام بر مدار اسلام سیاسی را در دنیا ترسیم می‌کند که برای نظام جهانی سلطه، پرچالش ارزیابی می‌شود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی گفتمان ایران‌هراسی در شبکه CNN انجام گرفته است. نویسندگان در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل انتقادی گفتمان ون دایک، به مطالعه گفتمان مجری برنامه گفتگوی خبری GPS در سال 2013 و در دو مقوله متن ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 40

pages  1- 21

publication date 2020-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023